De invloed van voeding op de darm & gezondheid

Oervoeding

(auteur Richard de Leth)
Sinds de opkomst van de landbouw zijn er veel nieuwkomers in het voedingslandschap geïntroduceerd, waaronder granen, peulvruchten, (koe)melk, geraffineerd suiker en zout, plantaardige oliën (sinds 1913 mechanisch) en vet vlees. Onze genen hebben zich over miljoenen jaren ontwikkeld tot de mens die we nu zijn. Veranderingen in de omgeving vonden altijd traag plaats, waardoor de genen zich hierop aanpasten. De omgeving leidt en de genen volgen. De huidige omgeving is te snel veranderd voor onze genen om te kunnen begrijpen.

Granen en peulvruchten zijn geen optimaal voedsel voor de mens, wel minimaal voedsel waar we in tijden van schaarste en nood op konden terugvallen. We vinden het heel gewoon dat mensen granen eten, maar vreemd als een leeuw gras eet of een hert vlees eet. Toch passen granen niet optimaal bij ons ontwerp. Granen zijn de kinderen van een plant. Een plant heeft allerlei beschermingsmechanismen ingebouwd om te kans op overleving van het kind zo groot mogelijk te maken. Onder deze beschermingsmechanismen vallen ook de lectinen en de saponinen. We noemen dit anti-nutriënten.

Deze stoffen binden zich aan de darmwand en kunnen ervoor zorgen dat de darmwand verhoogd doorlaatbaar wordt. Deze lekkende darm (leaky gut) zorgt ervoor dat het immuunsysteem chronisch wordt geactiveerd. Deze chronische activatie kan tot laaggradige ontsteking leiden, omdat het immuunsysteem niet meer goed kan worden uitgezet. Daarnaast kunnen deze anti-nutriënten auto-immuunziekten uitlokken, doordat het immuunsysteem eiwitten kan aanvallen die door de darmwand lekken. Sommige voedingseiwitten lijken op eiwitten binnen ons lichaam, waardoor het immuunsysteem ook onze eigen structuren kan gaan aanvallen. Dit verschijnsel wordt mimicry genoemd.

Echte voeding bouwt op, geeft het immuunsysteem rust en zorgt voor de juiste bouwstenen voor de darm, de centrale van onze slijmvliezen. Andere slijmvliezen zoals de huid, longen en holtes hangen nauw met de darm samen.

Als mens hebben we zowel koolhydraten, eiwitten en vetten nodig. Er zijn geen ‘foute’ groepen, maar er kan wel een foute balans zijn. De natuurvoeding waarop we zijn ontwikkeld heeft plaatsgemaakt voor kunstmatig voedsel. De oertijd was geen sprookje, maar op voedingsgebied hebben we niet veel te kiezen. We konden alleen via de seizoenen eten, alles was lokaal en biologisch. Groente, fruit, knollen, bollen, paddenstoelen, insecten, gevogelte, vlees, vis, noten en zaden vormden het voedingsaanbod. Bijna alles in de natuur is eetbaar. De diversiteit is enorm.

Plastic voedingslandschap

In het huidige plastic voedingslandschap zijn een aantal factoren veranderd, wat grote invloed heeft op onze gezondheid. Deze factoren zijn:

• te weinig anti-oxidanten (groente en fruit)
• teveel omega 6 (plantaardige oliën)
• te weinig omega 3 (vis)
• teveel transvetten (bewerkt voedsel)
• voeding met hoge glycemische lading (glycemic load, GL= bewerkt voedsel)
• te weinig vitamine D en K (vis)
• te weinig magnesium (groente/fruit)
• te weinig vezels (groente/fruit)
• te weinig anti-oxidanten (groente/fruit). Deze gaan veroudering, ook van de huid, tegen.

Deze factoren staan mede aan de basis van de toename van de huidige degeneratieve welvaartsziekten. Natuurlijke voeding is door kunstmatige voeding vervangen. Gezondheid is door klachten en ziekte vervangen. Het draait allemaal om energie: voor wat, hoort wat.

1. Eet zoals de natuur het heeft bedoeld

Ons lichaam is afgestemd op de natuurvoeding van onze verre voorouders. Ons uiterlijk is misschien wel veranderd, maar onze spijsvertering werkt nog op dezelfde manier als in de oertijd. De mens leefde als jager-verzamelaar. De mannen jaagden en de vrouwen verzamelden. De oermens at bladeren, kruiden, wortels, knollen, bollen, insecten, wild, gevogelte, eieren, schaaldieren, vissen, noten, zaden en vruchten. Laatstgenoemde vooral in de zomer.

2. Beperk het gebruik van suiker en bewerkte koolhydraten

Suiker en koolhydraten zorgen voor meer glucose in het bloed. Glucose is brandstof. Een verhoogd bloedglucose kan boven een bepaalde grens schade aan bloedvaten en organen aanrichten. Glucose is boven deze grens namelijk toxisch. Het beschadigt bloedvaten en weefsels. Bij diabetespatiënten, hier is vaak een verhoogd bloedglucose aanwezig, zie je deze complicaties aan bloedvaten, nieren en ogen terug. De haarvaatjes worden aangetast.

In een gezonde situatie maakt de alvleesklier insuline aan bij een bloedglucosestijging. Insuline zorgt voor het opnemen van glucose in de lichaamscellen. Deze opslag vindt met name in de lever en de spieren plaats. Als deze structuren voldoende glucose hebben opgeslagen, stimuleert insuline de aanmaak en opslag van vet uit de rest van de glucose.
Insuline zorgt tevens voor vermindering van testosteron en groeihormoon. Dit zijn belangrijke hormonen die de verbranding van vet stimuleren. Teveel insuline houdt je in vet gevangen. Dit overschot kan door een constante inname van bewerkte koolhydraten als brood, pasta, koek, snoep, vruchtensappen en frisdranken ontstaan.

3. Varieer

In de natuur zijn 195.000 eetbare plantensoorten. Er worden slechts 300 plantensoorten als voedsel gebruikt. 17 planten vormen 90 procent van het voedsel voor de mens. De top 5 bestaat uit tarwe, maïs, rijst, gerst en soja. Dit zijn goedkope stoffen. Het huidige supermarktaanbod is beperkt en voor een deel gebonden aan vraag. De vraag bepaalt het aanbod. Een goede natuurvoedingswinkel bevat een groter assortiment. Het is een ontdekkingsreis naar vergeten groenten. Wie kent de rammenas nog? Zoek eens naar verloren groenten in kookboeken uit grootmoeders tijd.

4. Drink voldoende water

Deze regel wordt het meeste onderschat. Het advies is zo simpel en welbekend dat deze richtlijn bij veel mensen zijn kracht heeft verloren.

Een mens kan langer zonder voedsel dan zonder water. Ons lichaam bestaat voor ongeveer 70 procent uit water, net als onze wereldbol voor 70 procent uit water bestaat. Water is voor iedere lichaamscel essentieel. Het heeft duizenden belangrijke functies. Water is het transportmedium van voedingsstoffen naar weefsel toe en van afvalstoffen van weefsels af. Er is bijvoorbeeld water nodig voor de ontgifting in de lever (hydroxylatie). Bij een tekort aan water worden afvalstoffen onvoldoende uit ons lichaam verwijderd. Deze afvalstoffen worden dan in de lever, bind- en vetweefsel opgeslagen. Dit kan uiteenlopende klachten veroorzaken.

5. Eet voldoende eiwitten en vetten

Eiwitten zijn de bouwstenen van ons lichaam. De structuur van ons lichaam bestaat voor het grootste deel uit eiwit. Een ander woord voor eiwit is proteïne. Dit woord is afgeleid van het Griekse woord ‘protos’ wat eerste of belangrijkste betekent. Vrij vertaald zijn eiwitten dus het eerste voedingsmiddel. Ze zijn essentieel voor het behoud van onze gezondheid. Vlees, vis en ei zijn voorbeelden van goede eiwitbronnen. Eiwitten zijn de bouwstenen van spieren. Ik raad aan om alleen vlees te eten van dieren die een actief leven hebben gehad. Goed vlees bevat eiwitten (spier). Eet dieren die springen, rennen of vliegen in hun natuurlijke omgeving. Een vitaal dier geeft vitaal vlees. Een kip wil kip zijn.

6. Gebruik kruiden en specerijen

Kruiden en specerijen zijn de natuurlijke medicijnen van moeder natuur. Ze bevatten naast vitaminen en mineralen veel gezondheidsbevorderende eigenschappen. Kruiden en specerijen zijn de smaakmakers in gerechten.

De meeste mensen kennen alleen peper en zout. Een half gram natrium (zit in zout) per dag is genoeg. Gemiddeld krijgt de Nederlander negen gram geraffineerd zout per dag binnen. Dit veroorzaakt verstoringen in de stofwisseling, waaronder hoge bloeddruk. Keltisch zeezout en Himalaya zout zijn gezonde natuurlijke alternatieven van geraffineerd keukenzout. Deze gezonde zouten zijn in een natuurvoedingswinkel te koop.

7. Geniet

Het is de laatste regel, maar misschien wel de belangrijkste. Eten is proeven, eten is ontspannen, eten is genieten, eten is voeden en eten is leven.

Neem alle tijd voor het eten. De spijsvertering start in de mond. Goed kauwen is erg belangrijk en zorgt voor minder werk in de spijsverteringsorganen. Kauwen zorgt enerzijds voor het kleiner maken van het voedsel (en dus vergroten van het oppervlak voor de spijsverteringsenzymen) en anderzijds voor het vermengen van de voedselbrij met speekselenzymen. De vertering van koolhydraten start in de mond, de vertering van eiwitten start in de maag en de vertering van vetten start in de dunne darm.

Eet smakelijk en vergeet vooral niet te genieten! Leven en dood huist in de darm. Wees lief voor je darm en je darm zal lief voor jou zijn.

drs. Richard de Leth
Auteur OERsterk en OERsterk koken!
www.richarddeleth.nl
www.oersterk.nu

Bekijk de video over hoe het immuunsysteem werkt in de darmen

Toegevoegd door Theo Splinter